Luistercursus Jazz, met beeld en geluid

In de jazzcursus bespreekt jazzmusicus Ruud Bergamin aan de hand van beeld- en geluidsvoorbeelden allerlei belangwekkende zaken uit ruim honderd jaar jazzgeschiedenis.

De cursus is voor iedereen te volgen. Er is geen muzikale voorkennis van de deelnemers nodig; belangstelling voor muziek is voldoende.

Enkele thema’s voor de luistercursus in het najaar 2023 zijn:

●de rol van vrouwen in de jazz,

●de vele vormen die jazzensembles kunnen hebben en enkele legendarische ensembles

●de blues als jazzelement

●enkele toonaangevende koperblazers

Bij het thema vrouwen in de jazz richten we de aandacht in het bijzonder op vrouwelijke instrumentalisten. Terwijl de jazz tal van zangeressen kent is het aandeel van vrouwelijke instrumentalisten minder bekend. Ze waren er al in de begintijd. Denk aan pianiste Lil Hardin (in de jaren 1920 al actief). In de laatste decennia stijgt het aantal vrouwelijke musici sterk. Daarop gaan we in enkele bijeenkomsten onze aandacht richten. Blazers, pianistes, componistes worden besproken en hun muziek wordt toegelicht.

Een tweede thema gaat over het jazzensemble, de verschillende vormen daarvan en de manier waarop men samenspeelt. Zoals de klassieke muziek zijn standaardensembles kent zoals het strijkkwartet en het symfonieorkest, zo kent ook de jazz standaardopstellingen. Jazz is bij uitstek een muziekvorm waarin het interactieve samenspel tussen de musici centraal staat. Omdat er veel wordt geïmproviseerd, is de verhouding tussen arrangement en improvisatie in het samenspel een belangrijk gegeven. Daar gaan we bij stilstaan. Ook gaan we een aantal legendarische bands bespreken zoals het John Coltrane Quartet uit de jaren ’60 en diverse andere ensembles, waaronder bekende bigbands.

Een derde thema betreft de blues als jazzelement. In veel jazz klinkt blues door, ook wanneer het niet in strikte zin om blues-songs gaat. We gaan na hoe dit zit. Wat zijn de kenmerken van blues en hoe werken die in de jazz door? In de speelwijze van veel solisten hoor je nog al eens blues-invloeden en sommige jazzmusici wisten blues op inventieve manier in composities te verweven, denk aan Duke Ellington en Charles Mingus.

Het vierde thema gaat over toonaangevende koperblazers. Men denkt vaak dat de saxofoon het kenmerkende instrument van jazz is. In de oudste vormen van jazz waren het echter de cornettisten die letterlijk de toon aangaven. De saxofoon speelde daar nauwelijks een rol; deze werd pas later een belangrijk instrument in de jazz. Koperblazers hebben altijd hun stempel op de ontwikkeling van de jazz gezet. Denk aan grensverleggende trompettisten als Louis Armstrong, Dizzy Gillespie en Miles Davis. Ook trombonisten als J.J. Johnson en Curtis Fuller hebben hun sporen nagelaten in het grote verhaal van de jazz.